Οι εθνεγερσίες των Ελλήνων πριν το 1821

Έλληνες  31/03/2021  

Μοιραστείτε το άρθρο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Άρθρο του Μιχαήλ Παναγιωτόπουλου,

Αντιναυάρχου (ε.α.) ΠΝ

Στην Ελεύθερη Ώρα της Κυριακής

Διακόσια χρόνια πριν, στις 25 Μαρτίου του 1821, υψώθηκε το λάβαρο της Επανάστασης στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, σημαίνοντας την Ελληνική επανάσταση κατά των Οθωμανών κατακτητών. Αυτή είναι η επίσημη εορταστική προσέγγιση, είναι ο θρύλος της επανάστασης τον οποίον θα κάνουμε αποδεκτό στο σημερινό άρθρο, καθόσον θα ασχοληθούμε με τις εξεγέρσεις και επαναστάσεις των Ελλήνων πριν το 1821.

Με την επανάσταση του 1821 κατάφερε η Ελλάδα να τινάξει από επάνω της τον Οθωμανικό ζυγό, να μορφωθεί το νέο και ανεξάρτητο Ελληνικό Κράτος, να διώξουμε ξανά τους «Πέρσες» όπως τους αποκαλούσαν μερικοί τότε και να επανέλθει η Ελλάδα στο δοξασμένο δρόμο της ιστορικής της πορείας. Η Ελλάδα της αρχαιότητας, η Ελλάδα του Βυζαντίου, η Ελλάδα που αποτίναξε τον Οθωμανικό ζυγό, η μία και καταξιωμένη Ελλάδα, διηνεκής παγκόσμια φωτοδότρια πολιτισμού, αξιών και επιστημών.

Με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου του 1435 από τους Οθωμανούς (δεν αναφέρομαι σε Τούρκους γιατί τότε απλά ήταν ένα μικρό τμήμα των Οθωμανών), καταλύθηκε η Βυζαντινή αυτοκρατορία και σε λίγα χρόνια κατακτήθηκε σχεδόν όλη η Ελληνική Χερσόνησος, με τον Μυστρά να «πέφτει» το 1460. Τα νησιά μας άργησαν να βιώσουν την οθωμανική κατάκτηση, κυρίως λόγω των Βενετών και των Γενουατών που τα είχαν προσαρτήσει. Τελευταία κτήση των Οθωμανών ήταν η Κρήτη, με την πτώση του Χάνδακα (Ηράκλειο) στις 5 Σεπτεμβρίου 1669.

Από τις πρώτες ημέρες της Οθωμανικής σκλαβιάς, οι Έλληνες προσπάθησαν να αποτινάξουν τον ζυγό του κατακτητή και σημειώθηκε μια μεγάλη σειρά από επαναστάσεις και εξεγέρσεις, συνολικά 124 προσπάθειες απελευθέρωσης. Πρώτη είναι η «αντίσταση» στη Μάνη το 1457, από τους Παλαιολόγους και επιφανείς Έλληνες, που αντιστάθηκαν σθεναρά και με την υποστήριξη κυρίως των Ενετών, χωρίς όμως επιτυχία με αποτέλεσμα την κατάληψη σχεδόν όλης της Πελοποννήσου (πλην Μάνης και Μονεμβασίας) από τους Οθωμανούς.

Το 1492 ο Αντρέας Παλαιολόγος, ο τελευταίος της οικογενείας, μαζί με τον βασιλέα Κάρολο της Γαλλίας, κατάφεραν να απελευθερώσουν την Ήπειρο και σχεδόν όλη την Θεσσαλία. Δυστυχώς τα δυτικά κράτη συμμάχησαν κατά του Καρόλου με αποτέλεσμα αυτός να επιστρέψει στην Γαλλία. Ο Αντρέας Παλαιολόγος έμεινε χωρίς συμμάχους και το 1496 η επανάσταση κυριολεκτικά «πνίγηκε» στο αίμα με συνεχείς σφαγές των Ελλήνων.

Ακολούθησε πλήθος τοπικών αλλά και γενικευμένων εξεγέρσεων, είτε από μόνον τους Έλληνες, είτε με την παρότρυνση ή και την συμμετοχή των «Ευρωπαίων» (Ισπανών, Ενετών, Γενουατών, Μαλτέζων, δυνάμεων του Πάπα κ.α.) με κυριότερη την απόπειρα του 1571.Η «Ιερά Συμμαχία» του Πάπα αποτελούμενη από δυνάμεις των παραπάνω κρατών συγκρότησε ισχυρό στόλο και στις 7 Οκτωβρίου του 1571 καταναυμάχησε τον στόλο των Οθωμανών στην περιοχή ανατολικά της Ιθάκης, στην καλούμενη «Ναυμαχία της Ναυπάκτου». Η καταστροφή του Οθωμανικού στόλου αναπτέρωσε το ηθικό των υπόδουλων Ελλήνων και αποτέλεσε την αφετηρία μιας νέας σειράς επαναστάσεων με την υποκίνηση και την λεκτική υποστήριξη των Δυτικών. Όμως η υποστήριξη δεν ήταν ποτέ ουσιαστική με στρατεύματα, με αποτέλεσμα όλες οι προσπάθειες να αποτύχουν και οι επαναστάτες Έλληνες να υποστούν και πάλι πολύ μεγάλες σφαγές.

Η ίδια σχεδόν κατάσταση επικράτησε για τα επόμενα 150 περίπου χρόνια. Οι δυτικές δυνάμεις ήταν απασχολημένες με τους μεταξύ τους πολέμους στην δυτική Ευρώπη (Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία, δυνάμεις του Πάπα και των Ιταλών). Οι τοπικές εξεγέρσεις και μικρές επαναστάσεις δεν κατάφεραν να τινάξουν τον Οθωμανικό ζυγό και πάντοτε πνιγόντουσαν στο αίμα.

Το 1711 εμφανίστηκαν στο σκηνικό οι Ρώσοι. Ο Τσάρος Μεγάλος Πέτρος ονόμασε τον εαυτό του «Αυτοκράτορα των Ρωσογραικών» και εξέδωσε προκήρυξη που καλούσε τους Έλληνες να επαναστατήσουν. Η Ελλάδα μπήκε στα γεωπολιτικά σχέδια της Ρωσίας και επί Αικατερίνης της Μεγάλης στο παρασκήνιο του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1768-1774) υποκινήθηκαν τα λεγόμενα «Ορλωφικά» (1766-1770), όπου οι Έλληνες που επαναστάτησαν και πάλι εγκαταλείφθηκαν μόνοι στην τύχη τους και ακολούθησαν σκληρές σφαγές από τους Οθωμανούς, κυρίως στην Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο και Κρήτη (Δασκαλογιάννης, Σφακιά).

Ακολούθησαν οι εξεγέρσεις στην Πελοπόννησο (1780), την οποία μέχρι το 1726 κατείχαν εναλλάξ Ενετοί και Τούρκοι. Σε αυτές πρωταγωνίστησαν οι Κολοκοτρωναίοι, οι οποίοι αντιστάθηκαν σκληρά στη Μάνη αλλά δεν τα κατάφεραν και μόνο ο δεκάχρονος τότε Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, με την μητέρα του και μία αδελφή του σώθηκαν.

Με την έναρξη του δεύτερου Ρωσοτουρκικού πολέμου, η Αικατερίνη η Μεγάλη κάλεσε τους Έλληνες να επαναστατήσουν, χωρίς όμως επιτυχία. Το επόμενο έτος (1788), εμφανίστηκε στο Αιγαίο ο Λάμπρος Κατσώνης με μικρό στόλο. Τον ακολούθησε ο οπλαρχηγός Ανδρίτσιος και σημείωσαν αρχικά σημαντικές επιτυχίες αλλά λόγω μη αναπλήρωσης των απωλειών σε πλοία μειώθηκαν οι δυνατότητές τους και τελικά το 1790 η επανάσταση τερματίστηκε.

Οι Σουλιώτες επαναστάτησαν το 1788 αλλά δεν κατάφεραν να επικρατήσουν του Αλή Πασά. Μετά από τις ηρωικές θυσίες των Σουλιωτισσών στο Ζάλογγο, της Δέσπως Μπότση στον πύργο του Δημουλά και της Λένως Μπότσαρη στον Αχελώο, η επανάσταση έσβησε το 1803.

Από το 1806 σημειώθηκαν και πάλι εξεγέρσεις, υποκινούμενες κυρίως από Ρώσους και Γάλλους, χωρίς όμως επιτυχία. Στην Πελοπόννησο οι Οθωμανοί κυνήγησαν τον Κολοκοτρώνη που πέρασε στη Ζάκυνθο. Ο Νικοτσάρας σημείωσε σημαντικές νίκες στην Μακεδονία και ο Σταθάς στο Αιγαίο, χωρίς όμως σημαντικά αποτελέσματα. Το 1814 ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία και έπειτα από επτά έτη ξέσπασε η επανάσταση του 1821 που οδήγησε στην απελευθέρωση της Ελλάδας.

Όλες οι εξεγέρσεις και επαναστάσεις που πολύ συνοπτικά ανέφερα παραπάνω, μπορούν να οδηγήσουν σε μερικά ουσιαστικά συμπεράσματα.

Πρώτον, οι Έλληνες ποτέ δεν αποδέχθηκαν τον Οθωμανικό ζυγό, υπέστησαν τα πάνδεινα από τους Οθωμανούς και τους παραπροσκείμενούς τους και συνεχώς έκαναν επαναστάσεις ή τοπικές εξεγέρσεις. Οι εξεγέρσεις αυτές πάντοτε τελείωναν με απεχθείς σφαγές του ελληνισμού από τους Οθωμανούς.

Δεύτερον, είναι εμφανής η συνέχεια του Ελληνισμού μέσα στα 400 χρόνια της υποδούλωσης. Δεν κατάφεραν οι Οθωμανοί να αποβάλλουν το Ελληνικό μας στοιχείο και να μας εντάξουν στο Ρωμαϊικο βιλαέτι (Ρουμ Ελί) και με βασικά στοιχεία μας την γλώσσα, την παράδοση και την θρησκεία, ύστερα από 124 αποτυχημένες και αιματοβαμμένες εξεγέρσεις και επαναστάσεις, καταφέραμε να ελευθερωθούμε.

Τρίτον, οι μεγάλες δυνάμεις της εκάστοτε εποχής παρακινούσαν συνεχώς εξεγέρσεις κατά των Οθωμανών, αποβλέποντας σε ίδια οφέλη και μην συμμετέχοντας ουσιαστικά στους αγώνες των Ελλήνων, σε αυτό το διάστημα.

Αυτά πρέπει να έχουμε ξεκάθαρα στο μυαλό μας σήμερα, ότι είμαστε η συνέχεια των Ελλήνων της αρχαιότητας και του Βυζαντίου και αυτό το πετύχαμε χύνοντας ποτάμια κυριολεκτικά αίματος και με την στήριξη της γλώσσας, της ιστορίας και της θρησκείας μας, του τρίπτυχου που προβάλλει την πεμπτουσία του Ελληνισμού. Αν δεν υπήρχαν αυτοί οι πυλώνες, τους οποίους αρκετοί σήμερα λοιδορούν, είναι αμφίβολο αν μπορούσαν αυτοί οι ίδιοι να κάνουν πορείες διαμαρτυρίας στους δρόμους της Αθήνας. Είμαστε οι «ΕΛΛΗΝΕΣ», είμαστε υπερήφανοι που είμαστε Έλληνες και σκύβουμε ευλαβικά το γόνυ σε όλους αυτούς που για αιώνες ολόκληρους θυσιάστηκαν για την επιβίωση της Ελλάδας.

Ζήτω το 1821! Ζήτω η Ελλάς!


Μοιραστείτε το άρθρο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης